Çocuklarda Burun Eğriliği Nedenleri?
Burun, anatomik yapı itibariyle oldukça hassas bir organdır. Genetik etkenler, doğum travmaları ya da ufakken alınan bazı darbeler burnun şeklini doğrudan etkileyebilen öğeler arasında yer almaktadır. Olası bir burun eğriliği, solunumu olumsuz etkiler ve kişi sağlıklı nefes alıp vermekte zorluklar yaşamaktadır. Burun, septum ismi verilen bir yapıya sahiptir. Kıkırdak ve kemikten oluşan bu yapı, organın orta bölümünde yer almaktadır. Sağlıklı nefes almak adına septumun burnu tam manasıyla iki eşit parçaya bölmesi gerekmektedir. Bu gerçekleşmediğinde, sağ ya da sol bölüme doğru bir eğrilik söz konusu olmaktadır. Bu hem solunum yollarının tıkanması hem de estetik açıdan olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Hatta öyle ki kişi sosyal yaşamında bazı sorunlar yaşamaya bu durumdan psikolojik olarak etkilenmeye başlamaktadır.
Burun kıkırdağı eğriliği tıbbi olarak septum deviasyonu diye adlandırılmaktadır. Çocukluk döneminde oluşan travmalardan dolayı septum deviasyonu problemi ülkemizde çokça yaşanmaktadır. Ülkemizde burun eğriliği problemini ne yazık ki çok sayıda kişi yaşamaktadır. Kıkırdak ve kemik gelişimi tamamlandığında burun eğriliği problemini sonlandırmak amacıyla bir ameliyat gerçekleştirilmektedir. Bu operasyona Septoplasti adı verilmektedir. Burun eğriliği ortadan sola ya da sağa doğru gerçekleşebilmektedir.
Septum deviasyon için iki temel problemden söz edilebilmektedir. Birincisi Konjenital kaynaklıdır. Yani anne ve babanın burun yapıları, genetik olarak çocuğun burun yapısını etkilemektedir. Ana rahminde gerçekleşen travmalar da bu oluşumu etkileyebilmektedir. Erken yaşlarda oluşan travmalar, septum deviasyonunu etkileyeceği gibi, nadiren de olsa burunda ortaya çıkan tümörlerden de söz edilebilmektedir. Bu alanda en çok merak edilen konulardan birisi de çocuklarda oluşan burun eğriliği karşısında yapılabileceklerdir. Daha da ötesi, septum deviasyonu ameliyatının çocuk yaşlarda yapılıp yapılamayacağı, daima bir tartışma yaratmıştır.
Çocuklarda Septum Deviasyon Belirtileri
Çocuklarda septum deviasyonunun bazı belirtileri söz konusudur. Bu belirtiler ciddiye alınmalı ve erken yaşlarda çocuklar, uzman bir hekime gösterilmelidir. Septum deviasyonu problemi olan çocuklar özellikle burun bölgesinden soluk alırken çok zorlanırlar. Kimi durumlarda burundan hiç nefes alamadıkları da olur. Öte yandan bu tip çocuklar sıklıkla ağzı açık biçimde uyumaktadır. Zaman zaman horlamaların sayısı artar.
Septum deviasyonu ağız kuruluğu yaratır, çocuklar sabah kalktığında kendilerini yorgun hissedebilirler. Herhangi bir sosyal etkinlikte herkesten önce yorulurlar. Fiziki etkinliklere adapte olmakta zorlanırlar. Koku almakta zorlanabilirler ve ara ara baş ağrısı çekerler. Septum deviasyon çeneyi ya da dişleri de ciddi anlamda etkileyebilir. Dolaylı da olsa septum deviasyon problemi, çocukların sosyal yaşamını ve okuldaki motivasyonunu olumsuz yönde etkiler, başarısının düşmesine neden olabilir.
Çocuklarda Burun Eğriliği Ameliyatı Riskli mi?
Bu konuda iki temel görüşten bahsedebiliriz. Klasik görüşe göre çocukların burun eğriliği ameliyatına girmesi risk barındırıyor. Septum 5-6 yaşlarına kadar belli bir hızda büyümeye devam eder. Özellikle 2 yaşına kadar çok hızlı büyür. Büyüme genel anlamda ergenliğin sonuna kadar devam eder. Büyüme süreci devam ederken böyle bir operasyonun çene ya da yüz bölgesinde çeşitli hasarlara yol açacağı düşünülmektedir.
Kıkırdakta rezeksiyon işlemi çocuğun ileride burun gelişimine engel olabilir. Bu durum riskli bulunduğu için genel kanı, çok özel ve aciliyet gerektiren durumlar olmadığı sürece çocuklarda burun eğirliği ameliyatının gerçekleşmemesi yönündedir. Hekimler genelde ameliyat için 16-17 yaşını işaret etmektedir. Çocuk bir travma neticesinde nefes alamayacak düzeye yaklaşmışsa, en azından nefes almasına yönelik bir müdahalede bulunulabilir. Bu yapılırken kıkırdak dokunun zarar görmemesi sağlanmalıdır.
Son senelerde ortaya çıkan diğer görüş ise bundan farklı bir tezi savunuyor. Kimi hekimler erken yaşta deviasyon ameliyatı geçirmeyi, burnun gelişimi için olumlu bir hamle olarak değerlendiriyor. Burada en önemli koşul burnun büyüme noktalarına bir zarar gelmemesidir.
Çocuklarda Burun Eğriliği Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Çocuklarda görülen burun eğriliği ile yetişkinler arasında bir takım farklılıklar vardır. En temel fark, çocuk için daha sınırlı düzeyde bir kıkırdak rezeksiyonunun oluşudur. Bu risk barındırmayan bir ameliyattır ve genelde 2 saat içinde tamamlanır. Büyük ihtimalle genel anestezi uygulanır; çok özel durumlarda lokal anesteziye başvurulur.
Bu ameliyat burnun anatomik yapısına yönelik olduğu için şekilse olarak gözle görülür bir fark söz konusu değildir. Görsel değişim için bununla beraber estetik operasyonun da gerçekleşiyor olması gerekir. Ameliyatın başarıya ulaşma oranı çok yüksektir. Ameliyat esnasında kıkırdak ve kemik parçaları alındıktan sonra kıkırdak zarının dikilme işlemi gerçekleştirilir.
Çocuklarda Ameliyat Sonrası Süreç Nasıldır?
Hastalar burundan ortalama 1-2 gün boyunca nefes alamaz. Geçmişte gazlı bez tampon koymak daha geçerli bir uygulamaydı ancak şimdi dikiş ve silikon tamponlar daha fazla tercih ediliyor. Kanama riski fazla olan çocuklara ekstradan silikon içerikli stent takılmaktadır. Bunlar genelde 2 gün içinde tekrar çıkarılıyor ve çocuklar bu esnada eski usül tamponda olduğu gibi herhangi bir ağrı hissetmiyor.
Yoğun kanama sık görülen bir durum değildir, genellikle ilk günlerde sızıntı şeklinde olur. Çocuklar operasyonun ardından 6-7 saat sonra evlerine geçip dinlenebilir. Hastanede yatmayı gerektiren bir operasyon değildir.